مهندسی و مشاوره

مهندسی و مشاوره

محاسبات سریع بار برودتی
هدف ازمطرح کردن محاسبات سریع آشنایی افرادی که در زمینه های غیراز تهویه مطبوع تخصص دارند با مبنای محاسبات درتهویه مطبوع می باشد . این محاسبات به افراد کمک می کند که به دام فروشندگان سودجو نیفتند .
جهت مطلع شدن ازاینکه یک ساختمان واقعاً به چه ظرفیت سرمایشی و گرمایشی نیازدارد حتماً می بایست به شرکتهای مهندسی ، مهندسین مشاور و مهندسین تاسیسات با سابقه مراجعه نمود و مطرح کردن این مطلب صرفاً جهت آشنایی هموطنان عزیز با محاسبات سریع بار برودتی است وهیچگونه مسئولیتی ناشی از محاسبات به عهده نگارنده مطلب نمی باشد .
جهت محاسبات سریع باربرودتی ، اساسی ترین آیتم مساحت مفید قابل تهویه می باشد .
مساحت مفید قابل تهویه برابر است با مساحت واحد (مسکونی – اداری – تجاری) منهای مساحت دیوار ،سرویس بهداشتی و حمام و بالکن و ..
1- محاسبه بار برودتی جهت منازل مسکونی
ضریب شهر*مساحت مفید = بار برودتی برحسب btu/h
2- محاسبه بار برودتی جهت ساختمانهای اداری
600*تعداد کامپیوتر + h/Btu 400*تعداد پرسنل + ضریب شهر*مساحت مفید = بار برودتی
3- محاسبه بار برودتی جهت ساختمانهای تجاری
(h/btu 400)ضریب شهر*مساحت مفید * 2= بار برودتی برحسب btu/h

جدول ضرایب جهت شهرهای مختلف :

تهران_ اصفهان _ قم _اراک _  مشهد _ شیراز	400 h/Btu
گیلان – مازندران – گلستان_یاسوج _کرمانشاه	380 h/Btu
کیش – بوشهر – بندرعباس	550 h/Btu
اهواز – یزد _بم	600 h/Btu

برای انتخاب چیلر : هر h/Btu 12000 یک تن تبرید نامیده می شود و بطور مثال h/Btu60000 برابر است با 5 تن تبرید واحد تن تبرید بیشتر جهت دستگاههای چیلر بکار می رود یعنی ظرفیت تقسیم بر 12000
برای انتخاب فن کوئل : بار برودتی به دست آمده جهت هر اتاق یا هر فضا بصورت مجزا تقسیم بر 35
مثال 1 : ساختمانی در تهران دارای 5 طبقه آپارتمان به مساحت m2 110 می باشد . بعد از کسر مساحت کمدهای دیواری ،سرویس وحمام و... مساحت قابل تهویه m2 85 می باشد .
الف – برای محاسبه داکت اسپیلت h/Btu 34000 = 400 * 85
از آنجائیکه داکت اسپیلتهای موجود در بازار یا به ظرفیت h/Btu 30000 هستند یا h/Btu 36000 دستگاه مناسب داکت اسپیلت به ظرفیت h/Btu 36000 می باشد .
ب – برای محاسبه چیلر:
h/Btu 170000 = 5 * 34000 = تعداد واحدها *بار برودتی یک آپارتمان = ظرفیت سرمایشی چیلر
تن تبرید TR 16/14 = 12000 ÷h/Btu 17000
به یک چیلر به ظرفیت واقعی 15 تن تبرید نیاز داریم .
ج – برای محاسبه فن کوئل : فرض می کنیم این واحد دارای 2 اتاق خواب که هر یک به مساحت مفید m2  15 و یک سالن پذیرایی و آشپزخانه به مساحت مفید  متر مربع 54 می باشد .
h/Btu6000 = h/Btu 400 * 15 = بار برودتی اتاق
که باید فن کوئل cfm172 = 35÷ 6000 = فن کوئل هر اتاق به سمت زیاد رند می شود و ظرفیت فن کویل هر اتاق 200CFMمناسب می باشد .
h/Btu 21600 = 400 *54 = فن کوئل پذیرایی
Cfm617 = 35÷ 21600 که به سمت زیاد رند می شود ، می توانیم یک فن کوئل 300 و یک فن کوئل 400 استفاده کنیم همچنین در صورت نبود جای می توان از یک فن کوئل 800 استفاده نمود .

مهندس محمد اسماعیلی

نرم افزار محاسبات بار ساختمان و داکت ها رمز : www.waterandfire.ir

دریافت pdf
عنوان: pdf
توضیحات: نرم افزار رمز : www.waterandfire.ir

مهندس محمد اسماعیلی

REVIT MEP آموزش

pdf 1دریافت

pdf 3دریافت

pdf دریافت

آموزش نرم افزار REVIT MEP  

با تشکر از قاسم آریایی 

www.aryaahora.com

نرم افزار طراحی داکت

دریافت : نرم افزار Duct size

عنوان: نرم افزار طراحی داکت و سایزینگ داکت ها

توضیحات: مهندس محمد اسماعیلی

نرم افزار طراحی استخر

پیرو درخواست دانشجویان و طراحان و فروشندگان تجهیزات استخر لینک دانلود نرم افزار محاسباتی طراحی و نگهداری تاسیسات مکانیکی آبی (استخر, سونا و جکوزی) به همراه فایل معرفی نرم افزار  ارائه می گردد.

لینک دانلود مستقیم :

http://www.mboiler.com/documents/Rar/Software/poolsoftware_www.Mboiler.com.rar

توجه داشته باشید برای نصب صحیح نرم افزار باید در قسمت تنظیمات زبان ویندوز فرمت را بر روی persian تنظیم نمایید.

جهت نصب نرم افزار لطفا به نکات فنی در راهنمای ارائه شده توجه داشته باشید

لطفا در صورت بروز هرگونه مشکل در دریافت یا نصب نرم افزار از طریق همین ایمیل به ما اطلاع دهید.

مهندس محمد اسماعیلی

تاسیسات بیمارستانی

دریافت : فایل pdf

عنوان: تاسیسات اتاق های بیمارستانی

توضیحات: مهندس محمد اسماعیلی

VRV / VRF

دریافت : فایل pdf

VRV دایکین

ویژگی های سیستم VRV

خصوصیات ویژه سیستم VRV III شرکت دایکین ژاپن نسبت به سایر شرکت ها
گرمایش مستمر در حالت Defrost
گرمایش مستمر در حالت oil return
عدم قطع عملکرد دستگاه در هنگام تغییر حالت از سرمایش به گرمایش در حین Heat recovery

گرمایش مستمر در حالت Defrost
VRVIIIدایکین تنها سیستم VRF است که در هنگام defrost کردن نیز تولید گرما (Heating) ادامه می یابد و متوقف نمی شود (حدود 30 % ظرفیت کلی) در این حالت یکی از Heat exchanger ها از گرمای منتقل شده از Heat exchanger دیگری جهت Defrost کردن استفاده می کند.
بنابراین کل سیستم به حالت Cooling نمی رود در این حالت فن های یونیت های داخلی در حالت LL) Low low ) قرار می گیرد.
در VRF دیگر شرکت ها جهت Defrost کردن، سیستم به حالت Cooling می رود و فن یونیت داخلی خاموش می شود. سپس جهت پیش گرمایش کویل یونیت داخلی سیستم Hot start می کند، که این حالت Hot start نیز در VRVIII دایکین وجود ندارد.
مزایای این روش:
-1 افت ظرفیت کمتر در طول Defrost
-2 انجام و پایان سریعتر سیکل Defrost
-3 بازگشت سریعتر به ظرفیت کامل (Full Load)  بعد از پایان Defrost


















گرمایش مستمر در حالت oil return
VRVIII دایکین تنها سیستم VRF است که در هنگام Oil return نیز تولید گرما ادامه می یابد.
(فرآیند Oil return حداقل هر 8 ساعت یکبار اتفاق می افتد)

عدم قطع عملکرد دستگاه در هنگام تغییر حالت از سرمایش به گرمایش در حین Heat recovery

در اکثر سیستم های VRF ، هنگامی که سیستم در حالت Heat recovery مشغول به کار است وقتی یک یا چند یونیت داخلی از حالت سرمایش به گرمایش تغییر حالت بدهد، تمام یونیت هایی که در حالت گرمایش هستند خاموش می شود سپس این یونیت ها از طریق Hot start به حالت گرمایش می روند.
در این حالت، فن یونیت های داخلی ای که قبلاً در حالت گرمایش بوده اند و نیز یونیت هایی که از سرمایش به گرمایش تغییر حالت داده اند خاموش است و فقط فن یونیت هایی که از ابتدا در حالت سرمایش بوده اند روشن است پس از حدود 10 دقیقه فن سایر یونیت هایی روشن می شود و فرآیند تغییر حالت از سرمایش به گرمایش تکمیل می شود اما در VRVIII ، به دلیل Branch selector جدید، سیکل فوق فقط در مورد یونیت هایی که قرار است از سرمایش به گرمایش تغییر حالت بدهنداتفاق می افتد و کل سیستم خاموش نمی گردد و بقیه یونیت ها در حین این سیکل، به کار خود ادامه می دهند، ضمناً کل این فرآیند در حدود 6 دقیقه به طول می انجامد. همچنین در این حالت، صدای تولیدی کمتر از حالت قبل است.




















عملکرد استثنایی سیستتم در بارهای جزیی
متوسط ظرفیت استفاده از سیستم برودتی معمولاً بین 50 الی 60 درصد ظرفیت نامی در اوج مصرف می باشد   که عملکردRV در این محدوده به نحو چشمگیری افزایش می یابد. این میزان در 50 درصد ظرفیت نامی دستگاه معادل 6/ 0 کیلووات برای هر تن برودتی است که COP دستگاه در این شرایط به عدد 5/ 5 می رسد.

گرمایش مستمر در حالت Defrost
متوسط ظرفیت استفاده از سیستم برودتی معمولاً بین 50 الی 60 درصد ظرفیت نامی در اوج مصرف می باشد که عملکرد VRV در این محدوده به نحو چشمگیری افزایش می یابد. این میزان در 50 درصد ظرفیت نامی دستگاه معادل 6/ 0 کیلووات برای هر تن برودتی است که COP دستگاه در این شرایط به عدد 5/ 5 می رسد.

سازگار با محیط زیست

​استفاده از مبرد R-410A به عنوان یک مبرد سازگار با محیط زیست که غیر رسمی و غیرقابل اشتعال می باشد​​​​​​

بدون نیاز به آب
عدم نیاز به آب جهت عملیات خنک کاری دستگاه به صرفه جویی درمصرف آب منجر می شود.

فشار استاتیک خارجی بالا
فشار استاتیک خارجی با استفاده از فن های دوگانه DC و گریل های فن که اتلاف  فشار داخلی را کاهش می دهند، 4/ 78 پاسکال بوده و انعطاف پذیری زیادی را برای  طراحی امکان پذیر ساخته است ضمن اینکه امکان نصب دستگاه در فضاهای سرپوشیده و با ارتفاع سقف کم را به وجود می آورد .







صدای دستگاه
صدای دستگاه (حداکثر 60 دسیبل برای یونیت های خارجی و 28 دسیبل برای یونیت های داخلی) شرایط آسایش بخشی را برای استفاده کننده به وجود می آورد.

فضای کم لوله کشی
حذف داکت های بسیار بزرگ برای عبور لوله های قطور رایزرها و عبور تنها 2 لوله با قطرهای 3/ 41 میلی متر قبل از اتصال به دستگاه خارجی

محدوده دمایی عملکرد گسترده
 قابلیت دمای کارکرد تا 46 درجه سانتیگراد و در محیهای سردسیر تا دمای 20 - درجه سانتیگراد صدور صورتحساب جداگانه برای هر واحد سیستم VRV میزان برق مصرفی هر واحد را متناسب با استفاده از سیستم تهویه به طور جداگانه محاسبه کرده و در اختیار مسئولین ساختمان قرار می دهد.

کنترل هوشمند
کنترل کامل و همه جانبه بر روی کلیه یونیت های داخلی امکان تنظیم رایط دلخواه را برای هر فضا به طورمستقل و جداگانه فراهم آورده است.






قابلیت تولید گرما و سرما در صورت قطع گاز
با توجه به اینکه سیستم برای تولید برودت و حرارت تنها از انرژی برق ستفاده می کند، لذا در صورت قطع ناگهانی گاز این سیستم می تواند به کار خود ادامه دهد.

نصب و اجرای سریع و آسان
در این سیستمها به علت بهر همندی از خطوط لوله های مسی و ویژگیهایی چون سبکی، انعطاف پذیری، جوشکاری سریع و تمیزی در اجرا و فضای اشغالی کم موجب شده است تا اجرای سیستم تهویه مطبوع ساختمان ر متراژهای زیاد با سرعت بسیاربالا نسبت به کلیه سیستم های تهویه طبوع دیگر انجام پذیرد به طور مثال برای فضای 1500 متر مربع به 5روز زمان نیاز است.

مقایسه چیلر تراکمی و جذبی

دریافتpdf

دریافتpdf

طراحی استخر

تخمین ابعاد و اوزان تجهیزات

 

در گفتگوها و تبادل نظر اولیه بین مهندسین معمار و مهندسین تاسیسات مکانیکی که اغلب برای هماهنگ نمودن ایده های معماری با طرح تهویه مطبوع صورت می گیرد، یکی از مهمترین موضوعات، تعیین حدود تقریبی اماکن و معابر تجهیزات مکانیکی است. در مراحل اولیه طراحی پروژه نوع و نشان تجاری تجهیزات به طور دقیق مشخص نمی شود، بنابراین به طور معمول نمی توان با اتکا به مشخصات فیزیکی مدلی خاص، به نتیجه رسید، علاوه بر این، مباحث مطروحه در مرحله اول طراحی (فاز یک) قطعی نبوده و احتمال تغییرات بساری در آن وجود دارد

برای تخمین ابعاد و اندازه ها در مرحله اول طراحی معماری و تاسیسات مکانیکی می توان از جداول و اطلاعاتی که در پی می آیند استفاده نمود.

به طور قطعی برای تعیین جانمایی نهایی تجهیزات و دست یابی به ابعاد و اوزان دقیق باید از طریق مراجعه به کاتالوگ کارخانجات سازنده که انتخاب محصول آنها قطعیت یافته، اطلاعات دقیق را به دست آورد.

جداولی که در ادامه می آیند، تنها شامل تجهیزات حجیمی که تاثیرات قابل توجه بر معماری دارند می شوند.
سایر تجهیزات کم حجم معمولا دارای تاثیرات چندان مهمی بر روند طرح معماری نیستند.
سقف کاذب از جمله مهمترین معابر کانال ها و لوله ها هستند که برای ساختمان غیر درمانی ارتفاع آنها بین 30 تا 60 سانتی متر درنظر گرفته می شود و برای ساختمان های درمانی به دلیل حجم زیاد کانال های هوا نباید ارتفاع آن به ویژه در راهرو کمتر از 100 سانتی متر درنظر گرفته شود.
در کنار سقف کاذب که نقش معابر افقی را به عهده دارند، معابر عمودی یا شفت ها نیز به ویژه در ساختمان های چند طبقه از اهمیت زیادی برخوردارند، سطح معابر عمودی یا شفت ها تابعی از تعداد لوله ها و سطح مقطع کانال ها هستند که بنا به نوع ساختمان، منطقه بندی و نوع سیستم گرمایش و تهویه مطبوع دارای تنوع و تفاوت های زیادی است. محل استقرار شفت ها نیز به همین نسبت متفاوت و متنوع است.

اما علی رغم تمامی امکانات متنوع و تفاوت های زیاد به طور کلی می توانیم به ازای هر 1500CFM هوای رفت برگشت و تخلیه به طور جداگانه 0.2 متر مربع سطح برای عبور عمودی کانال ها در نظر بگیریم.

تخمین ابعاد دیگ فولادی بخار:

برای تخمین ابعاد دیگ می توان به ترتیب زیر عمل نمود:

تعیین حجم تقریبی دیگ بر اساس ظرفیت تولید بخار از طریق جدول زیر:

ظرفیت تولید بخارTON/HR	حجم تقریبیM3		ظرفیت تولید بخارTON/HR	حجم تقریبیM3
2.0	20		12	80
3.0	29		14	90
4.0	36		16	102
5.0	41		18	113
6.0	44		20	119
7.0	51		22	134
8.0	59		25	149
10	68		28	164

 

با استفاده از رابطه تجربی زیر عرض تقریبی دیگ بر حسب M به دست می آید. در این رابطه V حجم تقربی دیگ بر حسب M³ و W عرض تقریبی دیگ است:

 

طول تقریبی دیگ تقریبا 2 تا 2.1 برابر عرض و ارتفاع دیگ تقریبا 10 درصد بیشتر از عرض آن است.
          • مثال: ابعاد دیگ بخار به ظرفیت 10 TON/HR چنین برآورد می شود:

           حجم تقریبی مطابق جدول معادل 67 متر مکعب است، بنابراین:

W = 3.2 M                       عرض دیگ
3.2 × 1.1 = 3.5 M           ارتفاع دیگ
3.2 × 2.1 = 6.4 M            طول دیگ

تخمین وزن دیگ فولادی بخار:

وزن تقریبی دیگ فولادی بخار را برای حمل می توان از طریق رابطه تجربی زیر برآورد نمود:

وزن بر حسب تن = حجم دیگ / 3.3

وزن دیگ نصب شده در حال کار به علاوه آب داخل آن تقریبا دو برابر وزن خالص آن است.

 • مثال: وزن دیگی به ظرفیت 12 TON/HR برای حمل و در حالت کار چنین برآورد می شود:

         بر اساس جدول، حجم دیگ مورد نظر در حدود 80 متر مکعب است، بنابراین وزن خالص آن بر اساس رابطه بالا معادل 24.2 تن است:

          وزن بر حسب تن = 80 / 3.3 = 24.2 TON

         و وزن در حال کار تقریبا 48.4 است.

تخمین ابعاد دیگ فولادی آبگرم:

ظرفیت گرمایشی KCAL/H	ارتفاع تقریبی CM	عرض تقریبی CM	طول تقریبی به ازای هر 50000KCAL/H
200.000 - 350.000	150	130	35
400.000 - 750.000	170	150	22
800.000 - 900.000	190	160	19
1.000.000 - 1.100.000	190	160	17
1.200.000 - 1.700.000	210	180	11
1.800.000 - 2.000.000	230	200	10

 

تخمین وزن دیگ فولادی آبگرم:
با استفاده از جدول ابعاد و نیز به کار گرفتن رابطه تجربی زیر می توان حداقل تقریبی دیگ فولادی آبگرم نصب نشده را برآورد نمود:
وزن بر حسب تن = حجم دیگ / 3.3
     • مثال: حداقل وزن تقریبی دیگی به ظرفیت 600.000 KCAL/H چنین برآورد می شود:
      مطابق جدول ابعاد:
      ارتفاع تقریبی 170 سانتی متر
      عرض تقریبی 150 سانتی متر
      طول تقریبی به ازای هر 50000 کیلوکالری در ساعت 22 سانتی متر.

600.000 / 50.00 = 12 × 22 = 264 CM
2.6 × 1.7 × 1.5 = 6.63 M³
6.63 / 3.3 = 2 TON

تخمین ابعاد دیگ فولادی آبگرم:

 

ظرفیت گرمایی هر پره KCAL/H	ضخامت تقریبی هر پره CM	عرض تقریبی هر پره CM	طول تقریبی هر پره CM
8000	10	50	85
9000	10	60	85
15000	12	65	100
35000	17	70	115

 

200000 / 8000 = 25    -->      25 × 10 = 250 CM
200000 / 9000 = 29    -->      29 × 10 = 290 CM
200000 / 15000 = 13  -->      13 × 12 = 156 CM
200000 / 35000 = 6    -->      6 × 17 = 102 CM
 

تخمین وزن دیگ چدنی به ازای هر 200 تا 250 کیلوکالری در ساعت ظرفیت گرمایی 1 کیلوگرم می شود.

 

محفظه آب بندی :
این محفظه شامل آب بندها و اجزاء مربوطه است :
برای رسیدن به بازدهی مناسب در قطعات هیدرولیک وجود آب بندی کامل و مناسب ضروری است. آب بندی بین قطعات در هیدولیک بوسیله آب بندها انجام می شود.
آب بندها براساس استفاده به دو نوع کلی ثابت و متحرک تقسیم می شوند :
1 )آب بند ثابت : به صورت واشر بین قطعات غیر متحرک به کار میرود.
2 ) آب بند متحرک : برای آب بندی قطعات متحرک بکار می‌رود و برطبق شکل انتخاب می‌گردد . نوع آب بند هرقطعه توسط سازنده تعیین می‌گردد و در زمان تعویض باید به این موضوع توجه داشت.

انواع آب بندها :
1 ) اورینگها : معمولی ترین آب بند مورد استفاده در ماشین آلات می ‌باشد . اورینگ ها به عنوان سیل ثابت و متحرک استفاده می‌شوند وجنس آنها معمولا ازترکیبات لاستیک های مصنوعی می باشند.
موارداستفاده اورینگ برای آب بندی پیستون درسیلندر ‌و شیرهای هیدرولیکی محل اتصال شلنگ ها و پمپ ها استفاده می شود.
طرح اورینگ طوری است که برای نصب در شیارها ساخته شده است و زمان نصب تا (10 ) درصد فشرده می شود .در موارد استفاده متحرک عمر اورینگ به صافی سطح قطعه ها و اندازه بودن آن مربوط می شود .
اورینگ ها در مواردی که محل آب بندی دارای گوشه و زاویه است استفاده نمی شود . اگر اورینگ در قطعه ای تحت فشار زیاد نصب شود ، با‌ گذاشتن یک رینگ فیبری در پشت آن از خارج شدن اورینگ از شیار خود جلوگیری می کند. همیشه باید یک رینگ فیبری درطرف کم فشار اورینگ نصب شود . در صورت استفاده از دو رینگ فیبری اورینگ در وسط آنها قرار می گیرد.
2) آب بندهای وی شکل و یو شکل وی پک‌ها و یو پک‌ها از سیل‌های متحرکی هستند که برای آب بندی پیستون و شافت پمپ ها استفاده می‌شوند.
جنس ‌آنها معمولاً‌ ازچرم یا لاستیک طبیعی و مصنوعی ‌یا پلاستیک می‌باشد. طرز نصبشان طوری است که فشار سیال لبه آب بند را به دیواره بچسباند و آب بندی را بهتر و کامل تر کند.
برای آب بندی قطعات پمپ بایستی حداقل یک بسته ‌از این نوع آب بند را بکار برد وچند آب بند را همراه هم در یک شیار قرار داد.
3) سیل های فلنجی و گردگیرها :
گردگیرها سیل های متحرکی از جنس چرم یا لاستیک مصنوعی یا پلاستیک بوده که معمولا در پیستون ها بکار میروند. عمل آب بندی بوسیله باز شدن لبه آنها و چسبیدن ‌به سطح قطعه انجام می شود .
4) آب بندهای فلزی:
از نظرشکل و ساختمان مانند رینگ های پیستون موتور بوده وممکن است که فلزی یا غیر فلزی باشند. جنس آنها عموما از فولاد بوده و دارای نشتی زیاد می باشند ، مگر اینکه خیلی‌دقیق و فیت نصب شوند. سیل های فلزی به دو صورت بازشونده (پیستونی) وجمع شونده (شفت جک) وجود دارند و در جاهایی بکار میروند که میزان حرارت بسیار بالا است.
این‌آب بندها به دلیل نشتی زیاد با کاسه نمد و کانال تخلیه به مخزن در سیستم بکار میروند.
5 ) واشر کمپرسی :
این واشرها فقط برای کاربرد ثابت مثل کوپلینگ ، لوله‌ها ، پوسته پمپ و امثال آنها‌ با پرکردن قسمت های ناصاف آب بندی را انجام می‌دهد و ممکن است فلزی یا غیر فلزی ‌باشند .
6) کاسه نمدها :
درجاهایی‌که شافت از پوسته‌خارج ‌می شود کاسه ‌نمدها نصب می‌شوند . اگر فشار اتمسفر از فشار کاسه نمد بالاتر باشد از عبور هوا به داخل و اگر فشار پشت کاسه نمد بالاتر از فشارجو باشد از نشت سیال یا بخار به بیرون جلوگیری می‌کند . بهترین نوع قابل استفاده برای پمپ ‌یک رینگ فانوسی‌است ‌که بداخل آن آب تزریق می شود . این تزریق آب یا ‌از خروجی خود پمپ تامین می شود یا اگر سیال پمپ غیر آب باشد از یک‌ منبع ‌مستقل‌ آب‌ را ‌لوله‌کشی‌می‌کنند . اگرمایع‌ آب بندی کننده دارای ذرات جامدی باشد که به غلاف های‌کاسه نمد آسیب برساند بهتر است که سر راه آن فیلتر قرار گیرد .
7 ) گلندها :
بوش های یکپارچه ای هستند ، که به منظور سفت کردن پکینگ ها جهت آب بندی بیشتر از آنها استفاده می‌شود . میزان سفت کردن پیچ‌های ‌آن به طورتجربی به اندازه‌ای است ، که مابین اصطکاک ، آببندی ، روغنکاری وخنک‌کاری تعادل حفظ شود.
8 ) پکینگ کمپرسی:
از این نوع ‌آب‌بند می‌توان به‌ جای وی ‌پک ویو پک ها استفاده کرد . جنس‌ آن معمولا از پلاستیک‌ یا نخ‌نسوز ویا لاستیک‌نخ دار با روکش‌ فلزی‌ می‌باشد . این ‌آب بندها برای قسمت‌های‌ با فشار کم بکار می‌روند . در حقیقت‌ عامل ‌آب‌بندی ‌کننده براساس افت فشار سیال ‌درطول غلاف‌ می‌باشند علت اینکه پکینگ‌ها باید دارای ‌خواص پلاستیکی ( فرم
پذیری ) باشند این است تا مقدار فشردگی روی اسلیو (غلاف ها) را تنظیم کنند و نیز خواص ‌الاستیک ‌جهت‌ جذب انرژی و آسیب نرساندن‌به‌جزءدواررا داشته باشند و به صورت ‌رینگ‌هایی‌ در داخل ‌محفظه‌ آب‌بندی‌ قرارگیرند . انرژی‌ اصطکاکی (گرما) تولید شده دراثرگردش شافت از طریق نشت مقدارکمی مایع از پوسته یا توسط محفظه خنک کاری پشت ‌آن و یا استفاده از هر دو دفع می شود .
جنس پکینگ ها :
1) آزبستوس : که ‌برای‌ درجه‌ حرارت‌های ‌پایین‌ از آن‌ا ستفاده‌ می‌کنند . این پکینگ‌ها قبلا بوسیله ‌گرافیت ‌یا روغن ، روغن‌کاری ‌می‌شوند.
2) متالیک : این‌ پکینگ‌ها برای ‌فشارها و دماهای‌ بالا استفاده ‌می‌شوند . پکینگ‌های ‌متالیک ترکیبی ‌از فویل‌ فلزی (مس ، آلومینیم ، بابیت‌ و .... ) با گرافیت‌ یا مواد چرب‌ کننده ‌دیگر می‌باشند
روغنکاری ‌نقش‌ مهمی‌ در این ‌آب‌بند دارد زیرا اگر خشک‌ کارکند روی‌ سطح‌ تماس‌ مثلا سیلندر خط می اندازد.
9) آب بند های مکانیکی :
آب‌ بند‌هایی ‌که تاکنون ‌توصیف‌ شد عمدتا از نوع پکینگ بودند . استفاده ‌از پکینگ‌ها به عنوان ‌آب‌بند همیشه ‌مناسب ‌ و عملی ‌نیست . با ‌محکم‌ کردن ‌پیچ‌های‌ گلندا صطکاک‌ وانرژی ایجاد شده سبب کاهش عمر وخراب شدن غلاف ها می‌گردد .
از طرف دیگر بعضی از مایعات‌ مثل‌ بوتان ‌و‌ پروپان‌ حلال ‌مواد چرب‌ کننده پکینگ‌ها هستندکه دراین صورت دقت‌ آب‌بندی ‌از بین‌می‌رود . به ‌دلایلی‌که‌ گفته ‌شد و همچنین زمانی‌که ‌میزان نشت‌ باید حداقل ‌باشد از آب‌بندهای ‌مکانیکی ‌استفاده ‌می‌کنند .
سطح ‌آب‌بندی ‌در مکانیکال‌ سیل‌ها عمود بر امتداد محور بوده ، درحالی‌ که‌ درکاسه نمدها ‌سطح ‌آب‌بندی ‌در تماس ‌با ‌خود د شافت یا اسلیو قرار می‌گیرد . اگرچه‌‌ مکانیکال سیل‌ها در انواع ‌گوناگون ‌ساخته ‌‌می‌شوند اما اصول کارشان ‌یکسان‌ و دارای ‌دو جزء ثابت‌ و متصل به ‌پوسته ‌و‌ یک جزء دوار متصل ‌به ‌‌شافت ( یاغلاف ) می‌باشند و یک‌ فنر دو قسمت ‌را به ‌یکدیگر محکم‌ می‌کند .
یک‌ دیافراگم ‌یا ‌رینگ لاستیکی ‌برای ‌حرکت ‌جانبی ( مماسی ) نیز وجود دارد . مکانیکال ‌سیله ‌معمولا از دو قسمت فلزی‌ و لاستیکی‌ هستند . بعضی ‌اوقات ‌قسمت‌ چرخان ‌آب‌بند از زغال ‌با روکش فولادی ساخته ‌می شود . البته ‌سطح‌ بین‌ رینگهای ‌دوار وثابت ، بسیار صیقلی ‌و در اصل ‌‌از دو جنس ‌ متفاوت ‌سیلیکون ‌و کاربید کربن می‌باشد .
لایه ای از مایع باخاصیت ‌خنک کنندگی و روانکاری اصطکاک را به‌حداقل میرساند . رینگ های مکانیکال ( سیل رینگ ها ) در دو وضعیت نسبت به پمپ قرار می‌گیرند که ممکن است رینگ دوار در سمت داخل و به طرف ایمپلر باشد ، ویا در قسمت‌ بیرون قرارگرفته و با مایع پمپ شونده تماس نداشته باشد .
درهردو وضعیتی‌که گفته شد فقط سه نقطه مهم وجود دارد که ‌در آب بندی موثر است :
1( ما بین رینگ ثابت و پوسته
2 ( ما بین رینگ دوار و شافت ( غلاف شافت )
3 ( ما بین رینگ ثابت و متحرک ( بخش های ثابت و متحرک مکانیکال )
آب بندی در حالت (1) توسط گسکت ها و اورینگ ها صورت می‌گیرد . درحالت) 2( توسط رینگ‌هاودرحالت (3 ) با تماس مستقیم و تنگاتنگ دو رینگ که همواره توسط فنری به به هم فشرده می‌شوند انجام می شود.
موضوع قابل توجه در مورد رینگ ها این است که این رینگ ها با جنس ویژه خود در مقابل نیروی( با ر )محوری ضعیف هستند و دچار آسیب می‌شوند ، اما در مقابل سایش بسیار مقاوم هستند و بامقداری سایش دوباره توسط فنری که میان آنها قرار دارد ساییده می‌شوند . به همین دلیل یکی از عوامل خراب شدن آنها وارد شدن نیروی محوری است . با توجه به جنس آنها نیز معمولا ترد و شکننده هستند .

 

ویژگی ها و مشخصات انواع استخر ها

         برای هر یک از فعالیت های مربوط به ورزش های آبی داخل استخر ، بر اساس ویژگی های خاص آن ، باید مشخصات و ابعاد و اندازه هایی به شرح زیر پیش بینی شود:

الف ـ آموزش خردسالان                                                                                                                    

         استخر آموزش خردسالان دارای عمق حداکثر 90 سانتیمتر ، عرض 7 متر و طول 6/16 یا 20 متر مطابق شکل شماره (1-1) می باشد. برای ورود به این استخر پیش بینی پله با عرض حداقل 7 متر برای کودکان مبتدی توصیه می شود. ایجاد دو خط شنا در طول استخر با علائم راهنما در کف ، کمک موثری در پیشرفت روند آموزشی خواهد داشت . همچنین پیش بینی حاشیه ای به عرض 2 متر با کف سازی مناسب و غیر لغزنده دور استخر امکان نرمش و آمادگی جسمانی شناگران خردسال و همچنین آموزشهای تئوریک آنها را فراهم خواهد ساخت.                                                                                                                     

   ضمناً حاشیه استخر امکان کنترل مربیان و نظارت بر شنای خردسالان را در داخل آب تسهیل خواهد کرد.

 

 ب : شنای تفریحی                                                                                                             

   استخرهای تفریحی تابع ضوابط و معیارهای خاصی به جز میزان عمق آب نمی باشد از این رو استخرهای تفریحی در شکلهای مختلف و با تجهیزات وسایل تفریحی گوناگون طراحی و احداث می شود. در طراحی این گونه استخرها عمق آب در بخش بزرگی از استخر (تا 80 درصد) کمتر از 7/1 متر در نظر گرفته می شود[1]. ناحیه عمیق در این نوع استخرها برای نصب تخته های شیرجه کوتاه (حداکثر تا یک متر) ، وسایل بازی مانند انواع سرسره ها، و موج افکن های مکانیکی و همچنین ورزش غواصی مناسب می باشد. کف استخرهای تفریحی باید دارای شیب ملایم باشد و از 7 درصد تجاوز نکند.  پیش بینی سکویی به عرض حداقل 2متر در حاشیه استخرهای سرپوشیده و 4 متر در حاشیه استخرهای سرباز برای استراحت شناگران و نظارت ناجیان غریق ضروری می باشد.                                  

پ ـ شنای حرفهای و مسابقات 

استخر شنای ویژه مسابقه برای انجام فعالیت هایی نظیر شنای آموزشی کودکان ، شنای تفریحی و یا شیرجه مناسب

 نمی باشد، زیرا مقررات و ضوابط این فعالیت نیازمند ویژگی خاصی است که انجام سایر ورزش های آبی را کمتر

امکان پذیر می کند.

    فواصل استاندارد و رسمی برای مسابقات شنا 100 متر ، 200 متر، 400 متر، 800 متر و1500 متر می باشد، از این رو طول استخر باید مضربی از 100 باشد لیکن طول 50 متر برای برگزاری مسابقات ترجیح داده شده است.

   استخرهایی به طول 33/33 متر، 25 متر ،20 متر و حتی  متر برای مقاصد تمرینی و یا مسابقات غیر رسمی پیش بینی می شود.

    عرض استخرهای مسابقه با توجه به تعداد خطوط شنا تعیین می شود. عرض خطوط شنا برای مسابقات داخلی 2 متر و برای مسابقات بین المللی تا 5/2 متر پیش بینی می شود. خطوط شنای کناری با فاصله نیم متر از لبه استخر در نظر گرفته می شود به گونه ای که برای یک استخر 6 خطی 13 متر عرض لازم خواهد شد. استخرهای کمتر از 6 خط برای مقاصد تمرینی به کار می رود و در این استخرها فاصله خطوط شنای کناری از لبه استخر به 25 سانتیمتر کاهش می یابد که در این صورت استخر 4 خطی دارای 5/8 متر عرض و استخر 5 خطی دارای 5/10 متر عرض خواهد بود. استخرهای ویژه مسابقات رسمی و بین‌المللی دارای 50 متر  طول با 8 خط شنا هر یک به عرض 5/2 متر می باشد که با احتساب دو فاصله نیم متری از لبه کناری استخر ، ابعاد کلی به 21×50  متر خواهد رسید.  شکل شماره(1-2) نصبت طول به عرض استخر را نشان میدهد .

عمق استخرهای مسابقه در کمترین محل3/1 متر و یا حداقل 17/1 متر می باشد که انتخاب 22/1 برای کارایی بیشتر استخر توصیه میشود .

ت ـ استخرهای چند منظوره

         با در نظر گرفتن  تمهیداتی در مقاطع استخرهای مسابقه ای و تمرینی امکان برگزاری سایر ورزش های آبی تا حدود زیادی فراهم می شود، به گونه ای که رعایت عمق و شیب مجاز در کف استخرها و بهره گیری از تقسیم کننده های شناور، قابلیت بسیار خوبی برای افزایش کارایی و تبدیل به استخرهای چند منظوره  بوجود خواهد آورد.

 

1- تا عمق 7/1 متر نواحی کم عمق و بیش از آن نواحی عمیق نامیده می شود. تناسب این نواحی بر حسب برنامه پیش بینی شده قابل محاسبه و برآورد می باشد.

معرفی انواع استخر

استخرها را می توان به دسته های زیر طبقه بندی کرد:

انواع استخر از نظر استقرار

• الف: استخرهای روی زمین
• ب: استخرهای بالای زمین
• پ: استخرهای درون زمین

استخر های شنا برحسب شیوه تصفیه آب

•  الف : خزینه(FILL – and – DRAW)
•  ب : استخر با جریان آب گذرا (FLOW – TROUGH )
• پ : استخر با جریان آب در گردش(RECIRCULATING)

ویژگی ها و مشخصات انواع استخر ها

• الف ـ آموزش خردسالان
• ب - شنای تفریحی
• پ ـ شنای حرفهای و مسابقات
• ت ـ استخرهای چند منظوره

انواع استخر از نظر استقرار

الف: استخرهای روی زمین

    در این استخرها کاسه استخر روی زمین قرار می گیرد و اتصالات مربوط به آب و فاضلاب و برق به صورت ثابت در نظر گرفته می شود. ظرفیت این استخرها متوسط و عمق آن کم ، پیش بینی می شود. این استخرها مناسب فعالیت های آموزشی و تفریحی است.                                                                                          

شیرجه در این استخرها به علت عمق کم امکان پذیر نمی باشد. در این استخرها امکان نمایش زیر آب برای برنامه های آموزشی شنا و غواصی امکان پذیر است.                                                                

ب: استخرهای بالای زمین

     در این استخرها کاسه استخر بالاتر از تراز زمین قرار می گیرد و اتصالات مربوط به آب و فاضلاب و برق به صورت موقت و یا ثابت پیش بینی می شود. ظرفیت و عمق این استخرها کم می باشد. این استخرها مناسب فعالیت های آموزشی و تفریحی است. شیرجه در این استخرها به علت عمق کم امکان پذیر نمی باشد. این استخرها ممکن است بخشی از سیستم سازه بنا و یا در مقیاس کوچکتر به صورت بار روی سقف تلقی شود که در این صورت امکان جابجایی پیدا خواهد کرد.                                                                               

 

پ: استخرهای درون زمین

 در این نوع استخرها کاسه استخر به طور کامل درون زمین قرار می گیرد و کلیه اتصالات مربوط به آب و

فاضلاب و برق و تاسیسات جنبی به صورت ثابت و دائمی پیش بینی می شود. این استخرها با امکان افزایش ظرفیت و عمق ممکن است برای کلیه ورزشهای آبی و مسابقات  مورد استفاده قرار گیرد.

 

 استخر های شنا برحسب شیوه تصفیه آب

الف : خزینه(FILL – and – DRAW)

      این استخر در واقع چیزی بیشتر از یک وان حمام نیست که ممکن است به عنوان یک استخر خصوصی مورد استفاده قرار گیرد و بار استحمامی آن سبک است. در حالیکه در خزینه های عمومی با بار استحمامی سنگین، آب می باید به طور مرتب بعلت افزایش آلودگی ناشی از استحمام کنندگان، تعویض گردد. در طراحی استخرهایی از این نوع  می باید به بازاء هر استحمام کننده 500 گالن آب بین تعویض های کامل استخر منظور نمود. در تاسیسات  بزرگ، اندازه استخر بسیار بزرگ می شود، حجم زیادی از آب تلف می گردد و استخر در فواصل خالی شدن و پر شدن مجدد، برای مدت طولانی خارج از سرویس است. به لحاظ افزایش مداوم آلودگی، لازم است قبل از هر دوره استفاده از استخر، به آب مقدار کافی کلر زده شود تا ضد عفونی گردد. اما تعیین میزان دقیق کلر مورد نیاز غیر ممکن است و از این رو می باید در استفاده از کلر دست بالا را گرفت. بدلیل این نقایص، این نوع استخر(یا در واقع خزینه) نمی باید بعنوان یک محل استحمام عمومی مورد استفاده قرار گیرد و بطور کلی برای کلی برای تاسیسات بزرگ، این طرح غیر عملی است.   

 ب : استخر با جریان آب گذرا (FLOW – TROUGH )

       طراحی این نوع استخر زمانی ممکن است که جریان آب کافی از یک رودخانه یا نهر مجاور، قابل حصول باشد. اما چنانچه قرار باشد جریان آب لازم از آب لوله کشی شهر یا چاه تامین گردد، اتلاف یا در واقع اسراف زیاد آب را می باید مد نظر قرار داد. شهرداریها استفاده از آب شهر برای چنین استخری را مجاز نمی دانند. اگر آب استخر از یک نهر تامین شود، لازم است کیفیت آن از نقطه نظر امکان آلودگی به فاضلاب مورد آزمایش قرار گیرد. در صورت مشاهده آلودگی، به منظور جلوگیری از گسترش بیماریهای ناشی از آب آلوده، می باید با استفاده از ماده ضدعفونی کننده، آب میکروب زدایی نمود. در طراحی یک استخر، کمتر از 500 گالن در روز بازاء هر شناگر، حجم آب ضد عفونی نشده خیلی کوچک است. این آلودگی آب با استفاده از مواد ضد عفونی کننده کاهش می یابد، اما باز هم تعیین میزان دقیق ماده ضد عفونی کننده مورد نیاز غیر ممکن است.                                                                                                      

پ : استخر با جریان آب در گردش(RECIRCULATING)

    امروزه عموما این سیستم تصفیه آب استخر مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم تا کنون بسیار پیشرفته شده است و پمپهای سیرکولاتر، فیلترها، کلرزن ها و دیگر وسایل ضروری آن توسط کارخانجات بسیاری تولید و عرضه می شوند. روش های موثر و عملی کنترل جهت ابقاء حداکثر شرایط بهداشتی و تسهیلات جذاب شنا برای حداکثر نفرات شناگر وبا حداقل هزینه، در این سیستم ابداع و متداول گردیدده است در یک کلام این سیستم اقتصادی ترین و ایمن ترین شیوه تصفیه آب استخر می باشد.                                                                                          

در یک استخر با جریان آب در گردش، آب کثیف و مستعمل به طور مرتب با آب فیلتره و تصفیه شده جایگزین میشود به مفهوم کلمه، تصفیه آب استخر در نتیجه رقیق کردن مداوم آن است. اولین بخش از آبی که از استخر بیرون کشیده می شود را می توان بعنوان آب کاملا کثیف در نظر گرفت. به لحاظ اختلاط دائمی آب تمیز ورودی و آب کثیف باقیمانده در استخر هر بخش بعدی خارج شونده مرکب خواهد بود از نسبت کمتری از آب کثیف و مقدار بیشتری آب تمیز.

 

 

روش های ضد عفونی کردن آب استخر و تصفیه مکانیکی آن

         با گندزدایی و زلال سازی دائمی ، آب استخر را در سطح بهداشتی قابل قبولی نگه می دارند. فرآورده ای که به گونه ای متداول برای گندزدایی به کار می رود کلرین (cl₂ ) است .کارآیی گاز کلرین برای کلر زنی، به علت اثرات ذرات این فرآورده است که پس از افزودن مقدار معینی از آن به آب، میکرو ارگانیسم های مضر را نابود می سازد. ولی به دلیل این که فرآورده مزبور از یک سو دارای خطراتی برای چشم ها و دستگاه تنفسی می‌باشد، و از سوی دیگر با اجزاء سازهای و دیگر تجهیزات ترکیب شده و به آن صدمه و آسیب می رساند و همچنین دارای بو و مزه نامطلوبی است، استفاده از آن باید با کمال دقت صورت گیرد.

برخی از معیارهای تعیین شده از سوی فدراسیون بین المللی شنای آماتور (FINA ) برای آب استخر به شرح زیر می باشد:

           ـ تری هالو متان : حداکثر 20 mg/l 

           ـ پرمنگنات پتاسیم : حداکثر 10 mg/l

           ـ شفافیت : دید قائم در تمام عمق برای کل استخر

           ـ PH : 2/7 تا 6/7

           ـ کلیرین ترکیبی : حداکثر 4/0 میلیگرم در لیتر

           ـ کلرین آزاد : 3/0 تا 6/0 میلیگرم در لیتر

 

۱- کلر زنی

         همان گونه ای که در بالا ذکر شد ، استفاده از کلر و مشتقات آن بیش از سایر مواد مشابه در روند گندزدایی آب استخرها مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد عبارت است از گاز کلرین، هیپوکلریت سدیم، هیپوکلریت کلسیم یا قرص های تری کلروسیانوریک سدیم. مقدار کلرین توصیه شده برابر 28 کیلوگرم در هفته است اما این مقدار می تواند بر حسب شمار شناگران و هزینه پیش بینی شده تغییر نماید. مقدار ذکر شده برای استخرهای سرپوشیده است، برای استخرهای روباز، به علت متلاشی شدن کلرین به وسیله نور آفتاب، 5 تا 10 بار بیشتر کلرین لازم است. اما اگر کلر و ایزو سیانورات به کار برده شود، اثر نور خورشید بر آن کمتر است و مقدار کلرین به کار برده شده کمتر خواهد بود.

ثابت شده است که کلر مطلوبترین ماده ضدعفونی کننده آب استخر است. این ماده کیفیتی دارد که برای ضد عفونی ایده آل است. کلر به باکتریهای موجود در آب استخر حمله نموده آنها را نابود می کند و قادر است باقیمانده معلق لازم جهت مقابله با آلودگیهای فردی شناگران را داخل استخر ایجاد نماید.(میزان این باقیمانده باید بین 3/0 تا ppm 5/0 بوده و از این حدود تجاوز نکند. افزایش بیش از حد باقیمانده معلق کلر موجب افزونی خاصیت اسیدی آب گردیده، PH آن را پایین می آورد و باعث تحریک اعضاء مخاطی بدن می شود، مگر این که PH آب کنترل گردد.)

مقدار کلر مورد نیاز برای ابقاء باقیمانده معلق مطلوب در داخل استخر، بستگی به مقدار کلر لازم برای ضد عفونی کردن آب جبرانی و آب و موقعیت استخر دارد(استخر سرپوشیده یا روباز).

در زمان پیک بار استحمامی در استخر، مقدار مصرف کلر بیش از بار استحمامی متوسط است. چرا که، میزان باکتریها و مواد ارگانیک ورودی به آب، بیشتر است. چنانچه استخر در فضای باز باشد، تجربه نشان داده است که تابش نیرومند انوار خورشید موجب هدر رفتن سریع کلر باقیمانده شده و استفاده از یک دستگاه کلرزنی با ظرفبت بزرگتر را ایجاب می نماید. دستگاه های کلرزنی عموماً باید در استخرهای سرپوشیده برای دراژ حداکثر ppm 2 و در استخرهای روباز برای دزاژ حداکثرppm 4 ظرفیت داشته باشند. کلرزنی معمولاً با استفاده از کلرین های گازی یا هیپوکلریت ها صورت می گیرد. گرچه استعمال مستقیم گاز یا هیپوکلریت، ضد عفونی مورد لزوم را انجام می دهد، اما روش مرجع این است که ابتدا کلر را در مقداری آب حل نموده وسپس محلول غلیظ را به جریان اب استخر، از طربق ورودیها فراهم می آورد. لوله ای که برای انتقال محلول کلر مورد استفاده قرار می گیرد می تواندیک شلنگ لاستیکی که بخوبی تقویت شده و یا لوله ای از جنس پلی وینیل کلراید باشد. به لحاظ اینکه کلر بعنوان یک ماده ضدعفونی کننده امتحان خود را پس داده و مورد قبول قرار گرفته است، کارخانجات سازنده روشهای اتوماتیکی را برای وارد کردن دزاژ مورد نیازجهت ابقائ میزان دقیق باقیمانده کلر در آب استخر، ابداع کرده اند.

 

2- هیپوکلریت زنها

    دستگاههای هیپوکلریت زنی عموماً یک نوع پمپ دیاگفرامی یا پیستونی کوچک می باشند که به راحتی نگهداری وبه سادگی تنظیم می شوند. مقدار محلول را می توان باجابجایی دیاگفرام یا پیستون تنظیم نموده و و بدین ترتیب دزاژ دقیقی را به داخل آب استخر تزریق کرد. محلول هیپوکلریت را می توان در استخرهایی که روزانه به یک پاوند کلر نیاز دارند، به گونه ای اقتصادی مورد استفاده قرار داد. گرچه از دستگاههای هیپوکلریت زنی برای ظرفیت های بیشتر نیز می توان استفاده کرد، اما معمولاً توصیه می گرددکه ظرفیتهای زیاد از گاز کلرزنها استفاده نمود. بیشتر محلولهای مورد استفاده در چنین تأسیساتی تقریباً 1% هستند، بنابراین برای حصول دزاژ بهتر می توان به راحتی درصد مذکور را افزایش داد. این دستگاهها را می توان در هر جایی نصب کرده وبه سایر تجهیزات مرتبط نمود، اما در مورد فاصله افقی بین آنها باید دقت نمود چرا که هر چه این فاصله بیشتر باشد افت فشار افزونتر خواهد شد.

 

۳- کلر مایع

  چنانچه گاز کلر در داخل سیلندرهای آهنی سنگین تحت فشار قرار گیرد تبدیل به مایع می شود. معلوم شده است که برای استخرهایی که به بیش از یک پاوند در روز کلر نیاز دارند، این سیلندرها اقتصادی ترین شیوه تهیه کلر می باشند. اما با وجودی که خود سیلندرها هیچ خطری ندارند، نمی توان از خطرات کلر در حالت گازی چشم پوشید.

مطابق قوانین، لازم است در جایی که قرار است از سیلندرهای کلر استفاده شود، یک اتاق مجزای کاملاً گازبندی شده برای تجهیزات کلرزنی پیش بینی شود. این اتاق باید به نحو مناسبی تحویه شود تا گاز کلر نشت کرده در اثر شکستن سیلندر و یا انفجار، به خارج دفع گردد. همچنین باید در جایی بیرون از اتاق، ماسکهای گاز در دسترس باشند. علاوه بر این جهت کاستن از خطرات احتمالی، باید در اتاق از کلیدهای برق و لامپهای ضدانفجار استفاده نمود. به لحاظ بالا بودن قابلیت انحلال کلر در آب، اغلب توصیه می شود که بر فراز سیلندرها یک آبپاش اضطراری نصب گردد. این آبپاش باید دارای شیری در بیرون اتاق مذکور باشد تا در زمان نشت گاز کلر بتوان با بارش آب، گاز را جذب و به سیستم فاضلاب دفع نمود.

 

4- کلر ـ آمونیاک

     به لحاظ شرایط متغیر عملیاتی، ممکن است استفاده تنها از کلر برای ابقاء میزان مطلوب باقیمانده در داخل آب استخر، کافی نباشد. به عنوان مثال، یک نوسان سریع در بار ایتحمامی استخر نگهداری یک میزان مطلوب باقیمانده کلر در داخل آب را دشوار می سازد. از موجب طرفی چنانچه باقیمانده کلر تحت از میزان ppm 6/0 تجاوز نماید تحریک چشم می شود ممکن است که همان ppm 6/0 نیز با هجوم ناگهانی شناگران به داخل آب، سریعاً زایل شود. جهت تثبیت میزان باقیمانده کلر تحت بار استحمامی متغیر، افزودن محلول آمونیاک به آب قبل از اضافه نمودن کلر، ممکن است نتیجه مطلوبی داشته باشد. از ترکیب یون کلرـ آمونیاک، یون کلرامین تشکیل می شود که یک ضدعفونی کننده مؤثر بوده و از پایداری بیشتری برخوردار است. آمونیاک زنی و آزمایش مربوطه به همان شیوه کلرزنی صورت می گیرد، اما در آزمایش میزان باقی مانده مطلوب، باید دقت نمود. آمونیاک زیاده از حد، می تواند در اثر کنشهای بیولوژیک، با اکسیژن ترکیب شده و به نیترات تبدیل شود که به طور جدی صحت آزمایش اورتوتولیدین را تحت تأثیر قرار می دهد. کلر و کلرامین همچنین موجب فساد و تجزیه جلبکها می شوند و از این رو شمار دفعات تمیز کردن ضروری کف استخر از جلبکها را کاهش می دهند. حال بیایید به عنوان مثال، مقدار کلر مورد نیاز استخری با گنجایش 120375 گالن و سه بار گردش کامل آب در شبانه روز را تعیین نماییم. وزن کل آب در گردش در طول یک روز برابر خواهد شد با :

 

چنانچه به 3/0 تا ppm 5/0 کلر باقیمانده در آب نیاز داشته باشیم(از 4/0 استفاده می کنیم):

 

 

آزمایشات:

آب استخر باید جهت تعیین میزان کلر باقیمانده، از طریق آزمایش اورتوتولیدین و به منظور بررسی تغییرات مقدار کلر باقیمانده توسط یک دستگاه سنجش که مقدار استاندارد کلر باقی مانده را با استاندارد مقایسه می کند، مرتباً تحت آزمایش قرار گیرد(شکل (2-1) را ملاحظه کنید). آزمایشی که برای تعیین میزان کلر، کلرامین و باریم باقیمانده در آب صورت می گیرد یک آزمایش کلرومتریک استاندارد با استفاده از اورتوولین است. برای نیتراتها و همچنین عناصر ترکیبی که ممکن است در آب استخر موجود باشند نیز باید حدود مجازی را منظور نمود.

 

 

5- بروم  

      این ماده به عنوان ضد عفونی کننده با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته و دارای همان کیفیت کلر است، اما به ازاء

یک باقی مانده معین، مقدار وزنی مورد مصرف آن حدوداً دو برابر کلر در شرایط مشابه است. بروم، حتی به صورت مایع، از خاصیت خورندگی بالایی برخوردار بوده و گازهای سنگینی آزاد می کند که کنترل آن ا دشوار می سازد. برم زنی از طریق تزریق محلول به خط گردش آب استخر و به صورت جوشان در آب استخر، انجام می گیرد. با توجه به این واقعیت که در بسیاری از استخرها از بروم استفاده نمی شود، کارخانجات سازنده هیچ نوع دستگاه برم زنی اتوماتیک را نمی سازند. این امر ایجاب می کند که جهت تهیه محلول بروم برای تزریق به خط گردش آب، از وسایل موقتی استفاده شود.

 

۶- اوزن

      اوزن گران ترین ماده برای گند زدایی استخر اوزن است . اگر سیستم گندزدایی را به یک دستگاه رطوبت زدایی مجهز نموده و هوا را دوباره به جریان بیاندازیم ، هزینه زیاد اولیه را به سرعت می توان بازیابی نمود. با وجودی که اوزن ماده مسموم کننده ای قویتر از کلر است ، به نظر می رسد که اشکالات دستگاه تنفسی و سوزش چشم ناشی از به کار گیری کلر ، در مورد اوزن کمتر باشد . شاید به این دلیل است که به علت  خطرناک تر بودن آن ،احتیاط های بیشتری در گزینه و نصب دستگاه ها به عمل آمده است شکل شماره (2-2)

 استفاده از برومین[5] و بیوسید[6] نیز برای گندزدایی متداول است. در این روش برای نگهداشتن PH سیستم ( که در اثر بکارگیری کلرین افزایش می یابد) بین 2/7 و8 ، از کربنات کلسیم استفاده می شود.(شکل شماره (2-3) اوزن برای این که مؤثر باشد باید به نحو صحیحی مورد استفاده قرار گیرد و جهت حصول یک تصفیه کامل آب، باید به مقدار کافی مصرف شود. یک مولکول اوزن به جای دو اتم، از سه اتم اکسیژن تشکیل شده که این سبب ناپایداری شدید آن می باشد. این مولکول از طریق اکسید کردن باکتریها به سمت ثبات میل می کند. اگر اکسیژن در داخل یک ظرف مخصوص مولد حرارت و در معرض هوای آزاد تحت شارژ الکتریکی قرار گیرد، ازن ناپایدار حاصل می شود. هوای آزاد ابتدا باید از بخار آب عاری گردد. چرا که بخار آب با نیتروژن ضمن شارژ الکتریکی واکنش شیمیایی صورت داده و تولید اسید می نماید. پس از تهیه اوزن، آن را بصورت محلول در آورده و به داخل آب استخر تزریق می کنند. ازن به دلیل ناپایداری زیاد، یک میکروب کش بسیار مؤثر بوده و نگهداری یک باقیمانده ثابت از آن در داخل آب استخر، به هر شکل غیر ممکن است. ازن هیچ بوی بدی نداشته و تحریک کنندگی آن نیز حداقل است.

 

 

۷- پرتو ماوراء بنفش

استفاده از پرتو ماوراء بنفش به عنوان ضدعفونی کننده، مستلزم ساخت یک اتاقک مخصوص است که آب تصفیه شده از آنجا به داخل استخر وارد شود. این اتاقک در مسیر لامپهای ماوراء بنفش که پرتوهای مورد نیاز برای ضد عفونی را ساطع می کنند، قرار دارد. خواص ضد عفونی کننده این پرتو در آب باقی نمی ماند و از این رو تأثیر آن محدود به اتاقک مذکور است. چنانچه آب گل آلود باشد، از شدت تأثیر پرتو ماوراء بنفش کاسته شده و لذا خاصیت ضد عفونی کنندگی آن کاهش می یابد. لامپهای ماوراء بنفش کاسته شده و لذا خاصیت ضد عفونی کنندگی آن کاهش می یابد. لامپهای ماوراء بنفش گران بوده و به مراقبت زیادی نیاز دارند بدون این که نسبت به کار و هزینه صرف شده، باقیمانده ای در آب بر جای گذلرند.

 

تعین حداکثر ظرفیت استخرها

تعین حداکثر ظرفیت استخرها بر حسب نوع شنا و نوع استخر^[1]

برای تعیین ابعاد و اندازه های   استخر مهمترین عامل تعداد شناگران می باشد که میانگین تراکم آنها با توجه به سرانه های ارائه شده از جدول شماره (1-1) قابل محاسبه می‌باشد.

 

عمق آب	نوع شنا	نوع استخر
		سرپوشیده	سرباز
ناحیه کم عمق آب (کمتر از 7/1 متر عمق)	شنای تفریحی شنای آموزشی پیشرفته(تمرینات) شنای آموزشی ابتدایی	5/1 2 4	5/1 5/2 5/4
ناحیه عمیق (بیش از 7/1 متر عرض)	شنای تفریحی پیشرفته شیرجه	2 5/17	5/2 20
حداقل عرض حاشیه استخر		2	4

 

حداکثر ظرفیت استخرها بر حسب عمق  استخر^[3]

  این میزان به سادگی توسط مساحت سطح استخر و تعداد استفلده کنندگانی که می توانند به صورت ایمن از امکانات این سطح استفاده کنند تعین می شود که با توجه به جدول شماره (1-2) سرانه آن مشخص شده است.

جدول 1-2- سرانه استخر به ازاء عمق استخر

استفاده کننده به ازای هر2/2 متر مربع	قسمت کم عمق آب (کمتر از یک متر)
استفاده کننده به ازای هر72/ متر مربع	آب راکد (m 1 -  1.5 عمق)
استفاده کننده به ازای هر 4 متر مربع	آب عمیق (بیش از m 1.5 عمق )
استفاده کننده به ازای هر 4 متر مربع	آب عمیق (بیش از m 2  عمق )

 

1-3-6-  اندازه و ساختمان معمول استخر^[2]

اولین گام در طراحی استخر شنا، تعیین مساحت کل آن است که بر مبنای چگونگی استفاده و تعداد شناگرانی که در یک زمان در داخل استخر خواهند بود، پیش بینی می شود. بر حسب توصیه کمیته استخرهای شنای آمریکا، می بایدحداقل طول استخر ft 60 و عرض آن مضربی از 5 ، 6 یا ft 7 باشد.

عرض هر لاین شنا در استخرهای ورزشی باید حداقلft 7 منظور گردد. اما در استخرهای تفریحی، تنها تعداد شناگرانی که در یک زمان داخل استخر خواهند بود،عامل اصلی در تعیین مساحت استخر می باشد. معلوم شده است که برای زمانی که حداکثر تعداد شناگران داخل آب باشند، می باید به ازاء هر شناگر درون آب 25 فوت مربع سطح در نظر گرفته شود. در اینجا فرض بر این است که یک سوم افراد حاضر در استخر درون آب نیستند(منظور شناگرانی هستند که در محیط اطراف استخر بوده و هنوز به داخل آب نپریده اند ویا داخل آب بوده و از آن خارج شده اند، با این توضیح فرق بین افراد حاضر در استخر و«شناگران درون» آب مشخص می شود).

عمق استخر بستگی به چگونگی استفاده از آن دارد. عمق آب در قسمت کم عمق انتهایی  استخر باید حداقل 4 تا 5 فوت باشد و کف استخر با شیب ملایمی به تدریج به قسمت عمیق منتهی گردد. بهتر است عمق انتهای عمیق استخر جهت مناسب بودن برای شیرجه 9 فوت منظور شود. تا جائیکه پا به کف استخر می رسد و امکان راه رفتن وجود دارد، نمی باید عمق استخر به طور ناگهانی تغییر یابد، به طور تقریبی از عمق 4 فوت به 6 فوت. با معین شدن عمق استخر ومساحت سطح استخر، حجم داخل استخر مشخص می شود. جدول شماره (1-3) ابعاد استخرهای قانونی را که توسط کمیته استخرهای آمریکا توصیه شده اند ارائه می دهد. ظرفیت این استخرها براساس گردش مداوم و 24 ساعته آب و فرمول های زیر تعین شده اند:

                                                     L*W\25   =  بار استحمامی استخر                       

   حجم آب مورد نیاز برای هر شناگر بر حسب گالن=T² 25/6Q 

            C*V\T*Q      = ظرفیت استحمامی استخر در روز

L = طول استخر

W = عرض استخر

Q = حجم آب مورد نیاز برای هر شناگر (گالن)

T = مدت زمان یک گردش کامل آب استخر (ساعت)

C = ساعات گردش آب استخر

V= حجم استخر (گالن)

 

 

 

جدول1-3 - ابعاد استخرهای شنای قانونی

W	L	Z	Y	X	D	C	B	A	ظرفیت شستشو برای هر فرد	بار شستشوی افراد	گنجایش استخر(گالن)
Feet
20	60	25	20	15	3.25	5	9	8	418	48	55,000
25	75	40	20	15	3.25	5	9	8	607	75	80,800
30	90	47	25	18	3.25	5	9.5	8	900	108	120,000
46	105	62	25	18	3.25	5	10	8	1170	147	155,600
40	120	70	30	20	3.25	5	10	8	1555	192	207,600
45	135	85	30	20	3.25	5	10	8	1905	243	254,000
50	150	100	30	20	3.25	5	10	8	2300	300	306,000
60	160	130	30	20	3.25	5	10	8	3170	432	422,400
93	210	160	30	20	3.25	5	10	8	4180	590	558,000

 

 

مثال:
بعنوان یک مثال طراحی ، فرض کنید در یک استخر تفریحی حداکثر 84 شناگر شنا کنند. در اینصورت:

فوت مربع سطح آب مورد نیاز 2100 = (فوت مربع بازاءهر شناگر) 25 * (شناگر) 84

لذا ابعاد استخر برای چنین سطحی بر حسب طرح می تواند بدین قرار باشد:30*70 یا 35*60 اگر این استخر دارای سکوی شیرجه نیز باشد، می توان شیب کف استخر را از عمق 4 فوتی در انتهای کم عمق به سمت نقطه ای به عمق 10 فوت در فاصله 15 فوتی از انتهای عمیق استخر فرض نمود. بنابراین عمق متوسط استخر را برای این شیب یکنواخت چنین خواهد بود:

7=(2)/(10+4)

مساحت استخر در انتهای کم عمق برای یک سطح استخر a= 70 ft * 30 ft خواهد شد:

 

S = (70 - 15 ) ft * 30 ft = 1650 ft²

سطح بدست آمده S = 1650 ft² را اگر در عمق متوسط h=7 ft ضرب نماییم حجم v= 11550 ft³ بدست می آید.

در قسمت عمیق حجم استخر برابر است با :

v = 15 ft * 30 ft * 10 ft = 4500 ft³

بنابراین حجم کل استخر بر حسب گالن برابر خواهد بود با :

V total = (4500 ft³ + 11550 ft³ ) * 7.5 [gal/ft³] = 120375 gal

چنین استخری در صورتیکه سر پوشیده باشد باید با موزائیک یا کاشی سفید یا روشن خط کشی شود، و اگر در فضای باز باشد باید با سیمان سفید بطور کاملا صاف نازک کاری شود، تمامی گوشه های استخر می باید گرد باشند و سطح پیرامون استخر بگونه ای کاملا واضح بمنظور نشان دادن عمق آب در نقاط معین علامت گذاری شود، ترجیحا در نقاطی که عمق آب یک فوت افزایش می یابد. علامت گذاری خطوط شنا و غیره را می توان مواد تیره رنگ انجام داد ولی می باید در بخش اعظم استخر مواد روشن رنگ بکار روند تا هر گونه آلودگی و چربی به راحتی پیدا شود.

 

 

مهندس محمد اسماعیلی